De Olympische Spelen van deze maand begonnen als een wekker, zoals sommigen het beschrijven. “De slapende reus is wakker geworden”, schreef de Sunday Times van Sri Lanka. “Op de achtste dag van de achtste maand van 2008, maakte China zijn formele verklaring aan de wereld dat het is aangekomen.” De Denver Post zei dat de Olympische Spelen een teken waren dat “de voormalige slapende reus” nu “zijn kracht in aantallen” zou gebruiken om de Spelen te domineren.”
Dus is een “wakker” China een goede zaak of een slechte zaak? De uitdrukking – net als de geopolitieke situatie die ermee wordt beschreven – is niet altijd duidelijk.
Hollywood schreef de uitdrukking “ontwaak een slapende reus” toe aan adm. Isoroku Yamamoto in twee films over de Japanse aanval op Pearl Harbor op 7 dec. 1941. In “Tora! Tora! Tora!”, uitgebracht in 1970, zegt de Japanse admiraal: “Ik vrees dat we alleen maar een slapende reus wakker hebben gemaakt en hem met een vreselijke vastberadenheid hebben vervuld.” In de film “Pearl Harbor” uit 2001 werd hetzelfde citaat gebruikt; historici zijn het erover eens dat Yamamoto inderdaad bang was voor de Amerikaanse reactie op de Japanse aanval, maar zij geloven dat hij de uitdrukking “slapende vijand” kan hebben gebruikt.”
Anderen herleiden “slapende reus” terug tot Napoleon, die zou hebben gezegd: “China is een slapende reus. Als ze ontwaakt, zal de wereld beven.” Richard Nixon schreef in zijn memoires uit 1990: “Napoleon noemde China de ‘slapende reus’. Vandaag, is China een ontwaakte reus geworden.” Het Napoleon-citaat dook talloze malen weer op in de berichtgeving over de Olympische Spelen.
William Safire haalt een nog vroegere bron aan voor “slapende reus,” die hij definieert als “ongerealiseerde bron van grote macht; onaangeboorde of potentiële kracht.”
“Deze term kan zijn afgeleid van de benarde situatie van het titelpersonage in Jonathan Swift’s 1726 roman ‘Gulliver’s Travels,’ waarin Gulliver het land van Lilliput bezoekt, waar de kleine inwoners de reus vastbinden terwijl hij slaapt,” schreef hij in “Safire’s New Political Dictionary” in 1993.
Voor het grootste deel van de geschiedenis van de uitdrukking, is “slapende reus” een voorbode metafoor geweest. Meer recentelijk heeft de uitdrukking echter een positieve wending genomen.
Heden ten dage, positieve verwijzingen naar China als een “reus,” hetzij momenteel of voorheen slapende, de neiging om te komen uit de wereld van het bedrijfsleven, die China ziet als een enorme, onaangeboorde markt. Een Canadees tijdschrift noemde eerder deze maand de poging van Google om muziekdownloads aan Chinese klanten te verkopen een poging om “de slapende reus wakker te maken die de Chinese muziekmarkt is”. Een artikel uit 2005 in de Times of London over de economische groei van China had als kop “Slapende reus roert zich.”