Pachacuti Inca Yupanqui (vaak kortweg Pachacuti of Pachacutec) was de 9e Inca heerser (r. 1438 – 1471 CE) die hun rijk stichtte met veroveringen in de Cuzco Vallei en daarbuiten. Aan Pachacuti wordt ook toegeschreven dat hij de plaats Machu Picchu heeft gesticht. Zijn titel Pachacuti, die hij zichzelf bij zijn aantreden gaf, betekent ‘Omkeerder van de Wereld’ of ‘Aardverschuiver’, en hetzelfde woord werd door de Inca’s gebruikt om te verwijzen naar de tijdperkveranderende gebeurtenis of ‘het omkeren van tijd en ruimte’, waarvan zij geloofden dat dit regelmatig in de geschiedenis voorkwam. Een passende titel dus voor een heerser die zijn volk op weg zette naar welvaart en de oprichting van een rijk dat uiteindelijk het grootste zou worden dat ooit op het Amerikaanse continent is gezien.
Pachacuti was de eerste Inca heerser die ambities had die verder reikten dan Cuzco, en hij veroverde gebieden in de Cuzco (Huantanay) Vallei en daarbuiten, waarmee hij het Inca rijk begon dat zou groeien en standhouden tot de Spaanse verovering in 1532 CE. (Lees verder in Oude Geschiedenis Encyclopedie)