Kultywar

To Osteospermum 'Pink Whirls’ jest udanym kultywarem.

W ogrodnictwie, kultywar odnosi się do grupy roślin tego samego gatunku, które zostały wybrane, utrzymane w uprawie i otrzymały unikalną nazwę ze względu na pożądane cechy (dekoracyjne lub użytkowe), które odróżniają ten zbiór od innych podobnych roślin. Przy rozmnażaniu, bezpłciowym lub płciowym, rośliny zachowują te cechy.

Na przykład, jest jeden gatunek pomidora, Solanum lycopersicum, ale tysiące kultywarów pomidora, które zostały wybrane z różnymi typami owoców i dla optymalnego wzrostu w różnych warunkach uprawy. Istnieje wiele odmian uprawnych arbuza Citrullus lanatus, które mogą różnić się kształtem, kolorem skórki, wielkością owoców, rodzajem nasion i kolorem miąższu.

Ogrodnicy stworzyli ponad 100,000 hybryd i odmian uprawnych samych tylko storczyków, jak również niezliczone odmiany uprawne innych gatunków, dla takich celów jak piękno, smak, wielkość, odporność na choroby i owady, bezpestkowość, i tak dalej.

Art. 2.1 Międzynarodowego Kodeksu Nomenklatury Roślin Uprawnych (ICNCP, powszechnie znany jako „Kodeks Roślin Uprawnych”) stwierdza, że kultywar jest „podstawową kategorią roślin uprawnych, których nomenklatura jest regulowana przez niniejszy Kodeks.” Definiuje on kultywar jako „zbiór roślin, który został wyselekcjonowany ze względu na szczególną cechę lub kombinację cech, i który jest wyraźnie odrębny, jednolity i stabilny w swoich cechach, i który, gdy jest rozmnażany za pomocą odpowiednich środków, zachowuje te cechy” (Art. 2.2). Nazewnictwo kultywarów powinno być zgodne z ICNCP. W tym celu musi się on różnić od innych odmian uprawnych i musi być możliwe jego niezawodne rozmnażanie w sposób zalecany dla tej konkretnej odmiany. Status kultywaru jest dość ograniczony, z konsekwencjami tylko nomenklaturowymi; nie oferuje żadnej ochrony prawnej.

Słowo kultywar zostało ukute przez Liberty Hyde Bailey z „cultivated” i „variety”, ale nie jest zamienne z botaniczną rangą odmiany, ani z prawnym terminem „odmiana rośliny” (DHLA).

Natura kultywaru

A Oncidium cultivar at Singapore Airport

Koncepcja kultywaru jest napędzana przez pragmatyzm i służy praktycznym potrzebom ogrodnictwa, rolnictwa, leśnictwa i tak dalej.

Roślina wybrana jako kultywar może być wyhodowana celowo, wybrana z roślin w uprawie, lub odkryta w środowisku naturalnym. Jest utrzymywana w uprawie przez rozmnażanie bezpłciowe lub może być wyhodowana z nasion z chowu wsobnego w obrębie kultywaru. Klony wyprodukowane przez rozmnażanie wegetatywne (bezpłciowe) są genetycznie identyczne i będą takie wydawać się, gdy będą uprawiane w tych samych warunkach. Odmiany hodowane z nasion mogą być mieszankami, które wykazują dużą zmienność jednej lub więcej cech, takich jak mieszanka kolorów kwiatów, lub mogą być wysoce jednorodnymi odmianami roślin wyprodukowanymi przez silną selekcję niepożądanych cech, tworząc w ten sposób linię hodowlaną, która jest jednolita. Kultywary mogą być mieszańcami F1 wyprodukowanymi przez hodowlę krzyżową, istnieje też kilka kultywarów z nasion mieszańcowych F2 (Achillea 'Summer Berries’).

Niekoniecznie istnieje związek między jakimkolwiek kultywarem a jakimkolwiek konkretnym genomem. ICNCP podkreśla, że różne uprawiane rośliny mogą być akceptowane jako różne kultywary, nawet jeśli mają ten sam genom, podczas gdy uprawiane rośliny z różnymi genomami mogą być jednym kultywarem.

Ale chociaż sztuczna selekcja jest częścią definicji kultywaru, w niektórych kultywarach, udział człowieka był ograniczony do dokonania wyboru wśród roślin rosnących w naturze – czy to przez zbieranie rosnącej tkanki do rozmnażania, czy przez zbieranie nasion. Inne kultywary są ściśle sztuczne: rośliny muszą być tworzone od nowa za każdym razem, jak w przypadku hybrydy F1 pomiędzy dwoma liniami roślin.

Nie jest wymagane, aby kultywar mógł się sam rozmnażać. Odpowiednie sposoby rozmnażania” różnią się w zależności od odmiany. Może to być od rozmnażania przez nasiona, które były wynikiem naturalnego zapylenia, do rozmnażania laboratoryjnego. Wiele kultywarów to klony i rozmnażane są przez sadzonki, szczepienie, itd. Beznasienne odmiany winogron, pozbawione nasion, rozmnażane są wegetatywnie przez sadzonki.

Kultywarami jest wiele roślin ogrodowych i spożywczych: „Granny Smith” i „red delicious” to odmiany jabłek rozmnażane przez sadzonki lub szczepienie; „red sails” i „Great Lakes” to odmiany sałaty rozmnażane przez nasiona. Rośliny Hosta i Hemerocallis są kultywarami produkowanymi przez mikrorozmnażanie lub podział.

Nazwy kultywarów

kultywar Aviola, Viola 'Clear Crystals Apricot’

Kultywary są identyfikowane przez unikalnie wyróżniające się nazwy. Nazwy odmian są regulowane przez Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury Roślin Uprawnych (ICNCP), są rejestrowane w Międzynarodowym Urzędzie Rejestracji Odmian (ICRA) i są zgodne z zasadami Komisji Nomenklatury i Rejestracji Odmian Międzynarodowego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych (ISHS). Istnieją oddzielne organy rejestracyjne dla różnych grup roślin. Dodatkowo, kultywary mogą otrzymać nazwę znaku towarowego, chronioną przez prawo (patrz: Nazwy handlowe i „Nazwy handlowe”, poniżej).

Nazwa kultywaru składa się z nazwy botanicznej (rodzaju, gatunku, taksonu infraspecyficznego, mieszańca międzygatunkowego lub mieszańca międzyrodzajowego), po której następuje epitet kultywaru. Epitet kultywaru jest pisany wielkimi literami i umieszczany w cudzysłowie: najlepiej nie powinien być kursywą.

Epitety kultywarów opublikowane przed 1 stycznia 1959 roku, często miały formę łacińską i mogą być łatwo pomylone ze specyficznymi epitetami w nazwach botanicznych. Po tej dacie, nowo ukute epitety kultywarów muszą być w nowoczesnym języku wernakularnym, aby odróżnić je od epitetów botanicznych.

Poprawne przykłady:

Cryptomeria japonica 'Elegans’ Chamaecyparis lawsoniana 'Aureomarginata’ (nazwa sprzed 1959 roku, w formie łacińskiej) Chamaecyparis lawsoniana 'Golden Wonder’ (nazwa po 1959 roku, w języku angielskim) Pinus densiflora 'Akebono’ (nazwa po 1959 roku, w języku japońskim) Niektóre niepoprawne przykłady: Cryptomeria japonica „Elegans” (cudzysłów jest niedopuszczalny.) Berberis thunbergii cv. 'Crimson Pygmy’ (To niegdyś powszechne użycie jest obecnie niedopuszczalne, ponieważ nie jest już poprawne używanie „cv.” w tym kontekście; Berberis thunbergii 'Crimson Pygmy’ jest poprawne). Rosa cv. 'Peace’ (Obecnie jest to nieprawidłowe z dwóch powodów: po pierwsze, użycie „cv.”; po drugie, „Peace” jest oznaczeniem handlowym lub „nazwą handlową” dla kultywaru R. 'Madame A. Meilland’ i dlatego powinno być drukowane inną czcionką niż reszta nazwy, bez żadnych cudzysłowów, na przykład: Rosa Peace).

Gdy istnieje kilka bardzo podobnych kultywarów, są one określane jako Grupy Kultywarów. Nazwa jest pisana normalną czcionką i dużymi literami, jak dla pojedynczego kultywaru, ale nie w cudzysłowie, a po niej następuje „Grupa” (lub jej odpowiednik w innych językach).

Brassica oleracea Capitata Group (grupa odmian uprawnych obejmująca wszystkie typowe kapusty) Brassica oleracea Botrytis Group (grupa odmian uprawnych obejmująca wszystkie typowe kalafiory) Hydrangea macrophylla Groupe Hortensis (w języku francuskim) = Hydrangea macrophylla Hortensia Group (w języku angielskim)

Grupa odmian uprawnych powinna być ujęta w nawiasy, jak poniżej:

Hydrangea macrophylla (Hortensia Group) 'Ayesha’

Niektóre kultywary i Cultivar Groups są tak dobrze „utrwalone” lub ustalone, że „sprawdzają się z nasion”, co oznacza, że rośliny z wysiewu nasion (a nie rozmnażane wegetatywnie) będą wykazywać bardzo małą zmienność. W przeszłości takie rośliny były często nazywane terminami „odmiana”, „selekcja” lub „szczep”. Tych terminów (szczególnie „odmiana”, która ma bardzo różne znaczenie botaniczne – patrz poniżej) najlepiej unikać w przypadku roślin uprawnych. Normalnie jednak, rośliny wyhodowane z nasion pobranych z kultywaru mogą być bardzo zmienne i takie nasiona lub sadzonki nigdy nie powinny być oznaczane lub sprzedawane pod nazwą kultywaru macierzystego (patrz Lord 2008.)

Oznaczenia handlowe i „nazwy handlowe”

Kultywary, które są nadal rozwijane i nie są jeszcze gotowe do dopuszczenia do sprzedaży detalicznej, są często kodowane literami i/lub cyframi przed nadaniem im nazwy. Często zdarza się, że ta nazwa kodowa jest podawana obok nazwy nowej odmiany lub oznaczenia handlowego, gdy roślina jest dostępna w handlu (na przykład Rosa Fascination = 'Poulmax’). Może to być kontynuowane w książkach, czasopismach i na etykietach roślin, przez kilka lat po wypuszczeniu rośliny na rynek. Ponieważ nazwa, która jest atrakcyjna w jednym języku może być mniej atrakcyjna w innym kraju, roślina może mieć różne nazwy handlowe w różnych krajach. Cytowanie kodu pozwala na prawidłową identyfikację odmian na całym świecie i pomaga uniknąć niegdyś powszechnej sytuacji, gdy ta sama roślina może być sprzedawana pod kilkoma różnymi nazwami w jednym kraju, importowana pod różnymi pseudonimami.

Inną formą tego, co Kodeks Roślin Uprawnych (ICNCP) nazywa oznaczeniem handlowym, jest „odmiana” rośliny, jak zdefiniowano w Konwencji UPOV. Nie należy tego mylić z botaniczną rangą odmiany.

Kultywarki w ogrodzie i świecie przyrody

Niektóre kultywary są „naturalizowane” w ogrodnictwie; innymi słowy są sadzone i w dużej mierze pozostawione same sobie. Z zapylaniem i odrastaniem z nasion, prawdziwymi naturalnymi procesami, odrębne odmiany z czasem zanikają. Materiał genetyczny odmiany, jednakże, może stać się częścią puli genowej populacji, gdzie zostanie w znacznym stopniu, lecz nie całkowicie wyparty.

Odmiany, które są rozmnażane drogą bezpłciową, takie jak podział, sadzonki lub mikrorozmnażanie, generalnie nie spełniają się z nasion. Rośliny wyhodowane z nasion uratowanych z tych roślin nigdy nie powinny być nazywane nazwą kultywaru.

Siewki zebrane z kultywarów wyhodowanych z nasion mogą, ale nie muszą dawać prawdziwego kultywaru. Może dojść do zapylenia krzyżowego z innymi roślinami w ogrodzie lub w okolicy, co może zanieczyścić linię nasion i w następnym pokoleniu wyprodukować inne rośliny. Nawet jeśli wyhodowana z nasion odmiana uprawiana jest w odosobnieniu, często może się ona zmienić, gdy różne kombinacje genów recesywnych ulegną ekspresji. Tak więc, dobrzy hodowcy utrzymują linie nasion przez usuwanie nietypowych roślin, zanim będą one mogły przekazać swoje geny lub patogeny następnemu pokoleniu i wpłynąć na linię kultywarów (Mosley et al. 1999).

Punkty prawne

Praktyka ochrony patentowej (prawnej ochrony czegoś nowego) jest ważnym narzędziem zachęcającym do rozwoju nowych użytecznych odmian. Ta praktyka jest uważana za nieetyczną przez niektórych ludzi. Inni jednak uważają „chronione odmiany” za etyczne, ponieważ są one rezultatem celowych programów hodowlanych i działań selekcyjnych szkółek lub hodowców roślin, a często rezultatem wieloletniej pracy. „Patenty roślinne” i „prawa hodowcy roślin” (których uzyskanie może być kosztowne) są środkami dla hodowcy lub wynalazcy do uzyskania nagrody finansowej za opracowanie nowej odmiany (Gepts 2004).

Wraz z tym, że rośliny produkowane przez inżynierię genetyczną stają się coraz szerzej stosowane, firmy produkujące odmiany albo przez inżynierię genetyczną albo tradycyjnymi metodami, często roszczą sobie prawo do patentu na swój produkt. Rośliny kontrolowane w ten sposób zachowują pewne prawa, które nie przysługują hodowcy, ale firmie lub agencji, która stworzyła odmianę.

Niektóre rośliny są często oznaczane jako „PBR”, co oznacza „prawa hodowców roślin” lub „PVR”, co oznacza „prawa do odmian roślin”. W krajach, które przestrzegają prawa międzynarodowego, nielegalne jest zbieranie nasion z opatentowanej „odmiany”, z wyjątkiem użytku osobistego. Inne środki ochrony prawnej obejmują użycie nazw handlowych, gdzie nazwa rośliny jest sprzedawana pod znakiem towarowym, ale sama roślina nie jest chroniona. Znakowanie nazwy jest niedrogie i wymaga mniej pracy, podczas gdy przyznanie patentu może zająć kilka lat i wiąże się z większymi kosztami. Niektóre wcześniej nazwane odmiany zostały przemianowane i sprzedawane pod nazwami opatrzonymi znakiem towarowym.

W ogrodnictwie, rośliny, które są opatentowane lub opatrzone znakiem towarowym są często licencjonowane dużym hurtownikom, którzy rozmnażają i rozprowadzają rośliny do sprzedawców detalicznych. Hurtownicy płacą właścicielom patentów lub znaków towarowych opłatę za każdą sprzedaną roślinę; te rośliny, które są opatentowane, są oznaczone napisem „Rozmnażanie tej rośliny jest niezgodne z prawem” lub podobnym zwrotem. Zazwyczaj umowa licencyjna określa, że roślina musi być sprzedawana z etykietą oznaczoną w ten sposób, aby pomóc zapewnić, że nielegalnie produkowane rośliny nie są sprzedawane.

• Departament Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu (DHLA). n.d. Nomenklatura roślin: Cultivar Department of Horticulture and Landscape Architecture, Purdue University. Retrieved April 20, 2008.
• Gepts, P. 2004. Who owns biodiversity, and how should the owners be compensated? Plant Physiology 134: 1295-1307.
• Lord, T. 2008. Nie to, co wydają się The Royal Horticultural Society. Retrieved April 20, 2008.
• Mosley, A., O. Gutbrod, and J. McMorran. 1999. Roguing seed potatoes Oregon State University. Retrieved April 20, 2008.

All links retrieved November 24, 2017.

• International Cultivar Registration Authorities

.