Koty gospodarskie żyją w różnych warunkach. Niektóre z nich są zdziczałe, mają minimalny kontakt z człowiekiem, nie mają opieki weterynaryjnej, a ich źródłem utrzymania jest wyłącznie praca polegająca na obniżaniu populacji myszy i szczurów. Brak gwarancji dostaw pożywienia, pasożyty wewnętrzne i większy wysiłek fizyczny sprawiają, że koty te są szczuplejsze od swoich domowych odpowiedników i żyją krócej. Inne są trzymane jako zwierzęta domowe w niepełnym wymiarze godzin, żyją zarówno w domu, jak i na zewnątrz, swobodnie wędrują, ale są wpuszczane do środka, gdzie są regularnie karmione uzupełniającą karmą dla kotów i mają zapewnioną rutynową opiekę weterynaryjną. Jeszcze inne żyją na zewnątrz lub w budynkach gospodarczych w pełnym wymiarze godzin w warunkach półdzikich, ale nadal są oswojone, aby być przyjazne dla ludzi i mogą mieć zapewnioną podstawową opiekę weterynaryjną. Wszystkie są narażone na pewne ryzyko związane z życiem na zewnątrz. Ich ofiary mogą przenosić pasożyty i choroby, mogą zostać zranione w różny sposób i mogą zostać potrącone przez pojazdy. Możliwe jest również drapieżnictwo: koty są zjadane przez szopy, sowy, kojoty i inne zwierzęta, które żerują na stworzeniach tej wielkości.
Niektóre pełnoetatowe populacje zwierząt żyjących na zewnątrz otrzymują dodatkową karmę od właścicieli nieruchomości, aby zachęcić je do pozostania lub z powodów humanitarnych, aby nie chcieć mieć na swojej posesji zwierząt chudych, głodnych lub chorych. Inni właściciele nieruchomości celowo nie karmią zewnętrznych kotów hodowlanych w błędnym przekonaniu, że nie będą one polować na gryzonie, jeśli będą miały uzupełniające pożywienie. Bez dodatkowego pożywienia koty eksterminują znaczną część lokalnej populacji gryzoni i przenoszą się, pozostawiając jedynie tymczasową pustkę. Jednakże, jedną z obaw związanych z dostarczaniem dodatkowej karmy na zewnątrz budynków jest fakt, że może ona przyciągać skunksy, szopy i inne szkodniki.
Koty gospodarskie pochodzą z różnych źródeł. Czasami populacje kotów hodowlanych powstają spontanicznie, kiedy porzucone lub zabłąkane zwierzęta, nieproszone przez ludzi, przemieszczają się do miejsc, w których dostępne są ofiary, takich jak stogi siana lub budynki gospodarcze, w których przechowywane są plony lub pasza dla zwierząt gospodarskich. W innych przypadkach właściciele nieruchomości pozyskują i wypuszczają kilka kotów specjalnie w celu zwalczania gryzoni. Niektóre schroniska dla zwierząt prowadzą programy Working Cat, w ramach których sterylizowane zdziczałe i półdzikie koty trafiają do domów w stodołach, magazynach, sklepach i innych miejscach. Programy te zyskują na popularności w miastach takich jak Chicago, gdzie problemy ze szczurami są powszechne.
Jeśli populacja zdziczałych dorosłych kotów gospodarskich jest wystarczająco duża, populacja kotów gospodarskich może być samowystarczalna. Samice zakładają stałe domy w stodołach lub innych konstrukcjach i wychowują powtarzające się mioty. Samce mogą pozostać w pobliżu, jeśli pożywienie jest obfite, chociaż mają tendencję do wędrowania po szerszym terytorium. Kolonie kotów gospodarskich mogą być narażone na chów wsobny, ponieważ zamknięta populacja może kojarzyć się z rodzeństwem, rodzicami lub potomstwem. Kastracja i kastracja zapobiegają niechcianym miotom, przeludnieniu i chowowi wsobnemu. W niektórych przypadkach zdziczałe zwierzęta są chwytane, kastrowane lub sterylizowane, a następnie ponownie wypuszczane na wolność, aby utrzymać ich terytorium i zapobiec nowym, płodnym przybłędom z miejsca zamieszkania.
Jeśli podano uzupełniającą karmę lub gdy gryzonie są obfite, straty spowodowane drapieżnictwem lub chorobą mogą być uzupełnione przez nowe bezpańskie zwierzęta wprowadzające się na terytorium. W przypadku braku dodatkowej karmy, w szczególności na obszarach o dużej liczbie drapieżników, populacje kotów gospodarskich mogą czasami ulec wyginięciu, jeżeli w pobliżu znajduje się niewiele przybłęd i niska populacja hodowlana. Drapieżniki, wypadki, choroby, pasożyty i głód zbierają żniwo. Częściej, zwłaszcza w przypadku zapewnienia dodatkowej karmy, dochodzi do przeludnienia, a straty spowodowane są głównie chorobami lub wypadkami, przy czym drapieżnictwo odgrywa niewielką rolę – wszystko to jest niewystarczające do znacznego ograniczenia liczebności populacji. W przypadku, gdy liczebność populacji staje się problemem, niektóre populacje kotów gospodarskich są kontrolowane poprzez odstrzał, trucie lub odławianie nadmiaru osobników. Czasami nadwyżki są przekazywane do schronisk, ale jeśli zwierzęta są zdziczałe, ich szanse na adopcję są niewielkie.
.