Darowizny samochodowe dla organizacji charytatywnych wydają się być propozycją korzystną dla obu stron. Darczyńca zyskuje bezproblemowy sposób pozbycia się starego samochodu i grubą ulgę podatkową, organizacja charytatywna dostaje pieniądze, których w przeciwnym razie nie otrzymałaby z datków pieniężnych, a pośrednik zarabia krocie za nagabywanie, holowanie i sprzedaż samochodu. Niestety, przegranym jest reszta z nas. Jako podatnicy subsydiujemy odliczenia podatkowe od darowizn samochodów, które nie są w żadnym stopniu współmierne do korzyści otrzymywanych przez organizacje charytatywne.
W badaniu General Accounting Office (GAO) z listopada 2003 roku, dla którego przeprowadzono wywiad z AIP i wymieniono je jako źródło, stwierdzono, że w dwóch trzecich z 54 badanych przypadków organizacje charytatywne otrzymały 5% lub mniej wartości darowanego samochodu zadeklarowanej w zeznaniu podatkowym osoby fizycznej. Dlaczego tak mało? Samochód jest często sprzedawany na aukcji za cenę hurtową, następnie odejmuje się koszty reklamy w gazecie, radiu i Internecie. Po odliczeniu kosztów holowania i kondycjonowania samochodu oraz załatwienia formalności, niewiele może zostać na cele charytatywne. Dodatkowo, niektóre organizacje charytatywne mogą otrzymywać zryczałtowaną opłatę za każdy przekazany samochód niezależnie od jego wartości, czasem nawet 25 dolarów za pojazd. GAO nie było w stanie ustalić, czy darczyńcy zawyżali wartość używanego samochodu. Ale darczyńcom byłoby łatwo to zrobić ze względu na brak dostępnych informacji na temat stanu samochodu.
Darowizny samochodowe są popularnym narzędziem do odliczeń podatkowych. 733,000 ze 129 milionów formularzy złożonych w badanym roku podatkowym (2000) wniosło o $654 miliony w odliczeniach za używane samochody o wartości ponad $500. Około 4,300 organizacji charytatywnych z dochodami powyżej $100,000 korzysta z darowizn samochodowych. Badanie GAO wykazało dużą rozpiętość w wycenie i procentach darowizn na cele charytatywne: Mercury Station Wagon z 1990 roku został wyceniony na zeznaniu podatkowym osoby fizycznej na $2,915, sprzedany za $30 brutto, a po wydatkach organizacja charytatywna straciła $130; Ford Crown Victoria z 1991 roku został wyceniony na zeznaniu podatkowym osoby fizycznej na $3,100, sprzedany za $300 brutto, a po wydatkach organizacja charytatywna otrzymała $165; a Toyota ½ ton pickup z 1995 roku została wyceniona na zeznaniu podatkowym osoby fizycznej na $4,999, sprzedana za $1,800 brutto, a po wydatkach organizacja charytatywna otrzymała $1,290.
Niektóre stanowe biura prokuratora generalnego złożyły pozwy przeciwko operatorom programów darowizn samochodów, zgodnie z raportem GAO. Firma nastawiona na zysk paradowała jako organizacja charytatywna, która zabiegała o samochody, zanim urzędnicy stanu Massachusetts zamknęli ją. W 2003 roku prokurator generalny Connecticut złożył pozew przeciwko Animal Health Care Fund, fałszywej organizacji charytatywnej zajmującej się ochroną zwierząt, stworzonej przez właściciela dealera używanych samochodów, który zatrzymał prawie wszystkie wpływy z darowizn samochodowych i prowadził jedno konto czekowe dla obu podmiotów. Biuro prokuratora generalnego Kalifornii złożyło pozew przeciwko osobie posiadającej salon używanych samochodów, która założyła organizację charytatywną bez żadnych programów charytatywnych i szacuje, że zebrała ponad 1 milion dolarów.
W odpowiedzi na wymykające się spod kontroli programy darowanych samochodów, Kongres w 2004 roku uchwalił przepisy ograniczające odliczenia podatników za darowizny samochodów osobowych, ciężarowych, łodzi lub samolotów do wpływów brutto otrzymanych przez organizację charytatywną. Osoby przekazujące pojazdy o wartości $500 lub więcej organizacjom charytatywnym, które sprzedają je lub wystawiają na aukcję, muszą otrzymać pisemne zawiadomienie od organizacji charytatywnej o przychodach brutto ze sprzedaży i stwierdzające, że zostały one „sprzedane na warunkach rynkowych pomiędzy niepowiązanymi stronami”. Jeśli organizacja charytatywna wykorzystuje darowany samochód w swoich programach, darczyńca będzie musiał otrzymać od organizacji charytatywnej pisemne zaświadczenie o zamierzonym użyciu lub usprawnieniach związanych z użytkowaniem pojazdu oraz o planowanej ilości czasu zamierzonego użycia. Organizacja charytatywna musi również zaświadczyć, że nie sprzeda ani nie wymieni pojazdu przed upływem planowanego okresu jego użytkowania lub ulepszenia. Patrz „Wskazówki dotyczące darowizny samochodu na cele charytatywne”.
AIP regularnie zachęca darczyńców do przekazywania samochodów organizacjom charytatywnym, które mogą wykorzystać samochód w swoich programach, np. dostarczanie posiłków dla osób obłożnie chorych, zabieranie osób starszych lub niewidomych do lekarza lub na sprawunki, szkolenie przyszłych mechaników samochodowych itp. W ten sposób darczyńcy mogą być pewni, że cała wartość ich darowizny jest przeznaczona na cele charytatywne. Zalecamy, aby ludzie kontaktowali się z lokalną organizacją United Way, Goodwill, Armią Zbawienia, community college lub szkołą zawodową w celu zlokalizowania programów, które potrzebują ofiarowanych pojazdów.